In 2016 stond rugby sinds lang weer eens op het programma van de Olympische Spelen. Maar hoe ging dat in vroeger tijden? We raadpleegden Wikipedia en ontdekten een vermakelijke geschiedenis.

Pierre de Coubertin: rugbyliefhebber
De geschiedenis van rugby op de Olympische Spelen gaat ver terug. Baron Pierre de Coubertin (1863–1937) was een liefhebber van rugby. De stichter van de moderne Olympische Spelen bewon­derde de levenshouding, de morele waarden en de fysieke en mentale vaardigheden die nodig zijn om rugby te spelen. Toch is deze sport slechts enkele malen tot het programma van de Olympische Spelen doorgedrongen.

Parijs, 1900
Bij de eerste Olympische Spelen, in 1896 in Athene, stond er geen rugby op het menu. Misschien kwam dat wel doordat er aan het eind van de 19e eeuw geen rugby werd gespeeld in Griekenland. Maar in 1900 slaagde de baron erin om drie teams bij elkaar te krijgen voor de eerste Olympische rugbycompetitie in Parijs. Zoals toen gebruikelijk waren het clubteams die hun land vertegenwoordigden. Een Parijse selectie, de Union des Sociétés Françaises de Sports Athlétiques USFSA, vertegen­woordigde Frankrijk. Duitsland werd vertegenwoordigd door SC 1880 Frankfurt, aangevuld met een speler van FV Stuttgart 93. Moseley Wanderers – een selectie uit de Midlands – stond voor Groot-Brittannië.

Het zou logisch zijn om minimaal drie wedstrijden tussen deze teams te spelen. Maar het werden er slechts twee. Beslissend was de wedstrijd tussen de Fransen en de Duitsers. Op eigen terrein en ondersteund door een Franse scheidsrechter, won het Franse team met 27-17. Tot op heden gaan er geruchten over een duidelijke voorkeursbehandeling van het Franse team. De wedstrijd van Frankrijk tegen Duitsland was naar de mening van alle betrokkenen, ook de Franse toeschouwers en pers, een schandaal. De scheidsrechter nam onbegrijpelijke beslissingen. De superioriteit van het Duitse team werd uitgedrukt in de voorsprong bij de rust. Hoe langer de wedstrijd duurde, hoe onbegrijpelijker de onpartijdige Franse scheidsrechter, monsieur Potter, floot. Het ging wel om een gouden medaille! De wedstrijd tegen Engeland won Frankrijk duidelijk met 27-8. Het duel tussen de Britse en de Duitse teams zou uiteindelijk niet meer plaatsvinden. Het Britse team moest namelijk – heel amateuris­tisch – direct na de wedstrijd tegen Frankrijk weer terug naar huis. Zo werd Frankrijk de eer­ste Olympische rugbykampioen.

Londen, 1908
In 1904 werd rugby door de Amerikaanse organisatoren van de Olympische Spelen in St Louis niet als Olympische sport gekozen. Maar in 1908, in Londen, stond er weer rugby op het programma. Dit keer mochten er maximaal vier teams deelnemen. Zuid-Afrika en Nieuw Zeeland wezen de uit­nodiging af. Ierland, Wales en Schotland negeerden de uitnodiging. En dus bleven Engeland, Frank­rijk en Australië als enige deelnemers over. Maar een week voor de wedstrijd Enge­land-Frankrijk trok Frankrijk zich terug. Het kon geen representatief team op de been brengen. En zo ble­ven er slechts twee deelnemers over. Australië werd vertegenwoordigd door een selectie uit het tou­ring team de Wallabies. En Engeland door Cornwall, de regerende County Champion. Australië verpletterde Engeland in de enige Olympische rugbywedstrijd van 1908 met 32-3. Zo werd Australië de tweede Olympische rugbykampioen.

Antwerpen, 1920
Rugby stond niet op het Olympische programma van 1912, maar na de Eerste Wereldoorlog was het opnieuw een Olympische sport in 1920 in Antwerpen. De Britse landen namen niet deel. Ze vonden, dat september te vroeg in hun rugbyseizoen was om waardig tegenstand te kunnen bie­den. Roemenië en Tsjechoslowakije trokken zich op het laatste moment terug. De Verenigde Staten – vertegenwoordigd door een team van Californische studenten – en Frankrijk bleven als enige deelnemers over. Frankrijk zou wel even winnen van het onervaren VS-team, maar dat ging mooi niet door. De VS verraste de Fransen met hun krachtige spel en zorgvuldige verdediging en won de wedstrijd met 8-0. Sneu voor die arrogante Fransen! Zo werd de VS de derde Olympische rugbykampioen.

Parijs, 1924
Gastland Frankrijk speelde op 4 mei tegen Roemenië. De Fransen waren doorgewinterde Five Nations deelnemers. De Roemenen waren nieuwkomers op internationaal niveau en verschenen voor het eerst op de Olympische Spelen. Zoals verwacht versloegen de Fransen de nieuwe­lingen uit Oost Europa met een recorduitslag van 61-3. Ze scoorden maar liefst 13 tries. Deze walk­over moet de Fransen het gevoel hebben gegeven onoverwinnelijk te zijn. De verwachtingen waren tenminste hooggespannen.

Het 1924 VS-rugbyteam

Op 11 mei versloeg ook het team van de VS de Roemenen, die zich dapper verweerden. Ze wisten de score tot 39-0 te beperken. De Amerikanen scoorden “slechts” 8 tries. Ondanks hun twee neder­lagen gingen de Roemenen met Olympisch brons naar huis. De eerste Olympische medaille die ze ooit wonnen! Op 18 mei werd de finale gespeeld voor zo´n 50.000 toeschouwers. De Amerikanen verrasten hun gastheren en het Franse publiek met hun snelheid, balvaardigheid en tackels. Ze won­nen met 17-3 en scoorden 5 tries tegenover slechts één Franse try. Er staat een filmpje op YouTube van deze finale. De VS werd de vierde Olym­pische rugbykampioen, nadat ze in 1920 ook al kampioen werden. Ze zouden het bijna een eeuw blijven.

Amsterdam, 1928: een gemiste kans

AAC in actie tegen DSR-C

In 1925 stapte De Coubertin op als voorzitter van het IOC. Zijn opvolger, graaf Baillet-Latour, was minder enthousiast over rugby. Het Olympisch congres van 1925 betekende het begin van een ont­wikkeling tegen de teamsporten. Rugby werd geschrapt uit het Olympisch programma. De Nederlandse studenten wilden graag rugby in het Olympisch programma van 1928 hebben. Ze protesteerden krachtig, maar dat mocht niet baten. Daarmee werd de kans gemist om het rugby in Nederland een impuls te geven.

In 1932 stond het aan rugby verwante American football als demonstratiesport op het Olympisch pro­gramma. En er was in 1936 een Pre-Olympisch Rugby Toernooi in Berlijn, met deelname van Frankrijk, Duitsland, Italië en Roemenië.

Rio de Janeiro, 2016

De Australische rugbyvrouwen in actie  

Voor de eerste keer ging  het in 2016 om sevens rugby en waren ook rugbyende vrouwen welkom. Neder­land was optimistisch over de kansen van het nationale vrouwen-sevensteam om zich te plaatsen voor deelname aan de Olympische Spelen in Rio. Maar helaas: het slaagde daar niet in. De medail­lewinnaars bij de mannen waren achtereenvolgens Fiji, Groot-Brittannië en Zuid-Afrika. Bij de vrouwen waren het Australië, Nieuw-Zeeland en Canada.

Lees ook over de Bussumse Sportweek 1941.